Dobra zabawa: pomoce, modele i zabawki naukowe |
Klasyczna busola to jeden z najstarszych przyrządów pomiarowych służących do określania stron świata, wyznaczania kąta kierunkowego i kąta nachylenia. Form i konstrukcji przyrządu opracowano naprawdę wiele i nawet urządzenie szkolne, które prezentujemy przez pół wieku produkcji doczekało się kilku różniących się nieco wersji. Zasadnicza konstrukcja to zamknięta w aluminiowej prostopadłościennej skrzynce igła magnetyczna ze skalą i osłoną szklaną. Wymiary, które na przestrzeni czasu nieco się zmieniały nie przekraczają kubatury 125 x 125 x 25 mm.
Na obudowie umieszczono elementy celownicze, wziernika i muszkę, których wysunięcie można regulować. W ściance bocznej przyrządu zamocowana jest też dźwignia blokująca lub zwalniająca igłę magnetyczną.
Wyraźna podziałka stopniowa w starszych modelach umieszczona była na cynkowej tarczy o średnicy 86 mm. W modelach późniejszych stosowano druk kolorowy na blasze a także drukowane naklejki na metalizowanej folii. Oprócz podziału tarczy na 360 stopni i oznaczeniu kierunku północnego, busola posiada skalę dwustronną od 0 do 90 stopni oraz metalowy pion do określenia kąta nachylenia. Dzięki tej konstrukcji busola może być używana jako podręczny pochyłościomierz.
Z zewnątrz obudowę pozostawiano w kolorze naturalnego aluminium, lub malowano tzw. lakierem „młotkowym” albo czarnym. Szklana osłona w przyrządach mocowana była przy pomocy metalowego pierścienia zabezpieczającego, który sprężynując w wyżłobieniu obudowy dociskał szkło. W niektórych modelach pierścień oraz elementy celownicze wykonane były z mosiądzu, co dostarczało dodatkowych walorów wizualnych (szczególnie gdy obudowa lakierowana była na czarno). Z upływem czasu jak to zwykle bywa, upraszczano techniki wykonania i stosowano gorsze materiały, dlatego kolejne modele nie wyglądały już tak elegancko. W naszych zbiorach znajdują się idealnie zachowane busole z różnych lat produkcji, ale do ekspozycji wybraliśmy te najładniejsze z lat 50. i 60. ubiegłego wieku…