Klasyczny i podstawowy przyrząd używany w elektrostatyce, służący do wykrywania ładunków elektrostatycznych. Prototypem przyrządu było tzw. versorium, instrument składający się z lekkiej igły ustawionej poziomo (przypominającej igłę magnetyczną) na podstawce, mogącej swobodnie i z minimalnym tarciem obracać wokół osi. Pierwsze elektroskopy konstruował lekarz pracujący na dworze królowej Elżbiety I, William Gilbert.

Od narodzin elektroskopu na początku wieku XVII do czasów współczesnych zbudowano ogromne ilości przyrządów, jest zatem całkiem sporo odmian tego urządzenia różniących się drobnymi szczegółami technicznym. Najbardziej znanymi są te składające się z przeszklonej, metalowej puszki umieszczonej na podstawie z ustrojem wykrywającym ładunki zamkniętym w środku. W zasadzie klasyczne elektroskopy mają budowę podobną do elektrometrów Brauna, z tą różnicą, że są zazwyczaj mniejsze, nie posiadają skali oraz obie szybki zamykające puszkę są przezroczyste. Puszka elektroskopu jest zazwyczaj płaskim walcem, ale zdarzają się też konstrukcje, w których ma ona kształt prostopadłościanu. W tej ekspozycji można obejrzeć elektroskopy wyposażone w ustrój pomiarowy Brauna (z jedną pionową wskazówką obracającą się wokół osi) ale w pierwszych konstrukcjach, które możemy przyjąć za tradycyjne rozwiązanie, stosowano układ z tzw. listkami. Były to lekkie paski folii metalowej lub cieniutkie pręciki zawieszone obok siebie w bliskiej odległości, które obdarzone ładunkiem elektrostatycznym odpychały się, reagując w ten sposób na elektrostatyczne pole. Takie modele produkowane były w latach 50. i 60. ubiegłego wieku i także znajdują się w naszych zbiorach…